admin“Tanrı neden âlemi yarattığı anda yarattı da ondan daha önce veya daha sonra yaratmadı?” sorusu, düşünce tarihini binlerce yıl boyunca etkisi altına almıştır. Bu tür sorular için tek bir yanıtın ya da çıkarımın olduğunu düşünmek yanlıştır. Nitekim metafiziksel soruların her zaman birden fazla yanıtı vardır.
Tanrı’nın evreni neden yarattığı anda yaratmaya karar verdiği savına verilen ilk yanıt, “zamansallık” ile ilgilidir. Bu düşünceye göre, “zaman” dediğimiz şey yaratılmışlar, yani bizler içindir. Tanrı’ya nispet edilecek herhangi bir “önce” ve “sonra” olamaz. Bu durumda, zaman ve mekândan münezzeh olana zaman atfetmek, hatalı çıkarımlara neden olur.
İkinci yanıt, evrenin yaratılma süreciyle ilgilidir. Bu görüşe göre, yaratma eylemi Tanrı’nın zatıyla iç içedir. Tanrı’nın en büyük fazileti yaratmak olduğundan, evren ve zaman gibi şeyler Tanrı’yla birlikte var olmuştur. Başka bir ifadeyle zaman-evren-Tanrı iç içedir.
Üçüncü yanıt, ideallik (altın oran) kavramıyla ilgilidir. Bu görüşe göre, Tanrı neyi ne zaman yaratacağını en iyi bilen konumundadır. Onun evreni yaratmaya karar verdiği an, evrenin yaratılması için en ideal zamandır. Nitekim neyi, ne zaman yapması gerektiğini bilen yegâne üst akıl O’dur.
Dördüncü ve son önemli yanıt ise gayesel neden üzerinedir. Bu görüşe göre, Tanrı’nın yarattığı her şey bir gaye üzerine kuruludur. Yani amacı olmayan ve Tanrı’nın bilgisi dışında gerçekleşen hiçbir şey yoktur. Evren de bir gaye üzerine var olmuş ve planlı bir şekilde, belirli bir zaman diliminde yaratılmıştır. Bu plan, Tanrı’nın yaratımıyla uyumlu olup erekseldir.
Yukarıda belirtilen hususlar; gerek Hristiyan ekolünde, gerek İslam düşüncesinde, gerekse pagan öğretilerde önemli bir yere sahiptir. Bu tür soruların varlığı, teolojik düşünce ağını besleyerek yeni düşünsel apolojilerin ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. Bir okyanus misali derinliğe sahip bu tarz sorular, din yorumcuları kadar filozofların da dikkatini çekmiştir. Zihinde kalın.
admin
